Oscar Strock


aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
(Weitergeleitet von Oscar Strok)
Wechseln zu: Navigation, Suche

Oscar Davidowitsch Strok, auch Strock, auch Oskar (russisch Оскар Давыдович Строк; * 25. Dezember 1892jul./ 6. Januar 1893greg. in Daugavpils, Russisches Kaiserreich; † 22. Juni 1975 in Riga, Lettische SSR) war ein lettischer Kapellmeister, Komponist, Arrangeur und Pianist.

Leben

Oscar Strocks Vater war Berufsmusiker in einem Theaterorchester.<ref>lt. Lotz, Diskographie jedoch: Militärmusiker in der Kaiserlich Russischen Armee</ref>

Da Strock sich bereits als Kind sehr für Musik begeisterte, erlernte er nach Gitarre und Balalaika das Violin- und später das Klavierspiel. Mit zwölf Jahren begann er ein Musikstudium am Konservatorium in St. Petersburg. Eine seiner ersten Kompositionen, mit denen er auf sich aufmerksam machte, war die Vertonung eines Gedichts von Puschkin, welche später in der Interpretation durch die populäre russische Sängerin Anastassija Wjaltsewa <ref>(1871-1931), Sängerin von Operetten und Zigeuner-Romanzen, ‘and one of the great charmeuses of the day’, cf. (PDF; 896 kB): Leo Strockoff – American violinist, composer and lyricist, a student of Eugène Ysaÿe (*July 16, 1858, Liege - May 12, 1931, Brussels)</ref> ein Schüler von Eugène Ysaÿe.

Die Anfänge von Strocks Musikerlaufbahn waren eher bescheiden: Er arbeitete als Korrepetitor, als Kinoklavierspieler und als Cafépianist. Er heiratete eine Italienerin österreichischer Herkunft und gründete eine Familie. Nach der Geburt des ersten Kindes kehrte Strock nach Lettland zurück. In Riga versuchte er sich als Verleger und brachte die literarische Zeitschrift Novaya Newa heraus, daneben veröffentlichte er Bücher und Musiknoten. Sein erster eigener kompositorischer Erfolg war der Tango Schwarze Augen (Черные глаза), berühmt geworden in der Interpretation des in Riga lebenden russischen Sängers Pjotr Leschtschenko.

In den 1920er und 1930er Jahren war Strock in Lettland Pianist und Leiter einer Tanzkapelle. Außerdem komponierte er und schrieb Lieder, Balladen, Walzer und Jazzstücke. Seine besondere Liebe aber galt dem Tango,<ref>vgl. Lloica Czackis: Yiddish Tango during the Holocaust: Eastern-European popular musicians associated with the tango, such as violinist Paul Godwin, composers and swing band directors Henryk and Artur Gold, and composers Zygmund Białostocki, Oskar Strock and Jerzy Petersburski. </ref> und Zigeuner-Romanzen für die Schallplatte. Drei seiner berühmtesten Stücke spielte das Orchester von Marek Weber für Electrola ein; die Refrains sang auf Russisch Marek Belorusov.<ref>eigentlich „Mark Levin“, sang auch unter dem Künstlernamen „Boris Baikaloff“, vgl. </ref>

Im Zweiten Weltkrieg wurde er noch vor der deutschen Eroberung Lettlands mit seiner Familie nach Alma Atá evakuiert und er fand dort eine Beschäftigung als Pianist eines Unterhaltungsorchesters bei der Truppenbetreuung. Nach Kriegsende kehrte er nach Riga zurück, doch nun galten seine Kompositionen als dekadent: Nach dem Zweiten Weltkrieg war westliche Musik in der Sowjetunion unerwünscht.<ref>vgl. dazu Lücke, S. 158 ff.</ref> Die staatliche Musikergewerkschaft weigerte sich, ihn aufzunehmen, seine Kompositionen durften nicht mehr gedruckt, verkauft und aufgeführt werden.<ref>vgl. Lotz, Diskographie</ref>

Strock ließ trotz aller Widrigkeiten bis zu den letzten Minuten seines Lebens nicht von der Musik. Noch im Alter von 80 Jahren setzte er sich ans Klavier und spielte.<ref>so tangopedia a.a.O.</ref>

In das Blickfeld der Öffentlichkeit geriet Strock indes erst wieder in den 1970er Jahren. Ehe es jedoch zu einem Comeback kommen konnte, starb er während der Vorbereitungen für ein Konzert am 22. Juni 1975 in Riga an Herzversagen.

Werk

Strok schrieb mehr als 300 Musikstücke, die große Bekanntheit erreichten und in allen großen Städten aufgeführt wurden: In Berlin, Paris und Warschau waren sie gleichermaßen zu hören, sowohl in Gasthäusern und Cafés als auch in Konzertsälen und Tanzlokalen. Viele Schallplatten<ref>Seine Aufnahmen in Berlin bei Adler Electro umfassen 20 Titel, weitere entstanden zwischen 1935 und 1945 in Riga bei Bellaccord, vgl. Lotz, Diskographie</ref> wurden davon in aller Welt aufgenommen und gepresst. In Übersee waren sie in Nachpressungen europäischer Matrizen („recorded in Europe“) zugänglich.

Zu seinen bekanntesten Tangos gehören:

  • Schwarze Augen (Чёрные глаза)
  • Verlaß mich nicht (Не покидай)
  • Sag mir warum (Скажите почему)
  • Musenka (Мусенька родная)
  • Blaue Rhapsodie (Синяя рапсодия)
  • Schlaf mein armes Herz (Спи, мое бедное сердце)
  • Mein letzter Tango (Мое последнее танго)

Oskar Stroks Tango-Kompositionen waren europaweit erfolgreich, man spielte sie auch in Jugoslawien, Rumänien, Ungarn und der Sowjetunion. Als er 1935 eine Fernost-Tournee unternahm, erreichten sie sogar China und Japan. So kam es, dass man ihm den Beinamen „Tango-König“ verlieh.<ref>vgl. Dragilev "The true king of russian tango"</ref> welches der niederländische Sänger Leo Fuld weltbekannt machte.

Nachwirken

Der 1947 in Riga geborene Geiger Gidon Kremer schrieb zur Erinnerung an Oskar Strock den Titel All in the Past: Remembering Oscar Strock, for violins and strings<ref>enthalten auf der CD Tracing Astor: Gidon Kremer plays Astor Piazolla..

Junge Musiker, die sich für Osteuropa und die Musik der klezmorim zu interessieren beginnen, nehmen Kompositionen Stroks in ihr Repertoire auf, so in jüngster Zeit die Gruppen „Kasbek“ und „Emanuel“.<ref>„Kasbek“ – Klezmer à la russe (1996) Die erste Platte von Kasbek. Sie wurde vom 11.-13. September 1995 in Berlin aufgenommen. Enthält als track 15 Strocks Tango “Eti tshorniye glaza” (3:07) Morfessi with p. - Gramophone 'Amour' Matrix number 19 480 Date: 14-10-15 СПб <ref>[22]</ref>

  • Buket uvyal, romans (O. Strok): Juri S[piridonovich] Morfessi with p. - Gramophone 'Amour' Matrix number 19 485 Date: 14-10-15 СПб<ref>[23]</ref>

Aufnahmen in Berlin

  • insgesamt 16 Titel<ref>[24]</ref>
  • Am Kamin. Valse Boston (Oscar Strok): Orchester Bernard Etté. Vox 01499 (mx. 1408-A) c. 1923<ref>[25]</ref>

Aufnahmen von „Oscar Strock mit seinem Jazz-Orchester“

  • Geliebte. Tango (O. Strock): Adler Electro Nr. 5473 (mx. 7393) / Zigeunerliebe. Foxtrot (O. Strock)Adler Electro Nr. 5473 (mx. 7396) - Oskar Strock mit seinem Jazz-Orchester. Mit russischem Refraingesang. Berlin August 1930<ref>[26]</ref>
  • Baranotschki/Бараночки. One Step. Musik u. Text v. Oscar Strock. Oscar Strock mit seinem Jazz-Orchester. Mit russischem Refraingesang. Adler Elektro Bestell-Nr. 5481 (mx. 7391*)<ref>[27]</ref>
  • Blaue Augen/Голубые Глаза. Tango. Musik u. Text v. Oscar Strock. Oscar Strock mit seinem Jazz-Orchester. Mit russischem Refraingesang. Adler Elektro Bestell-Nr. 5481 (mx. 7392*) Berlin August 1930<ref> [28]</ref>

Auf Ultraphon als „Fred King“

  • Сердце матери. Танго (моя идише мама) муз. J. Еллена и Л. Поллака, соч. О. Строка. Фред Кинг со своим жес-оркестром съ русским припевом/Das Herz einer Mutter/My Yiddische Mame. Tango (Yellen - Pollak) Fred King [= Oscar Strock] mit seinen Jazz-Orchester (mit russischem Refraingesang) - Ultraphon A 8008 (mx. 7441 T), auch erschienen auf Eltag A 5483 (mx. 7441 T) und Bellaccord Electro 3329 (mx. M 3685), aufgen. Berlin 14-08-1930<ref>[29]</ref>
  • Твой ротъ говоритъ: "нетъ" (Музыка: В. Розена, сочиненiе О. Строка) Фредъ Кингъ съ своимъ жес-оркестромъ, съ русскимъ припевомъ./Dein Mund sagt „Nein“. Tango (Willy Rosen - Oscar Strock) Fred King [= Oscar Strock] mit seinen Jazz-Orchester (mit russischem Refraingesang) - Ultraphon A 8008 (mx. 7443 T), aufgen. Berlin 14-08-1930<ref> [30]</ref>

Aufnahmen mit Marek Weber und seinem Orchester

  • Jascha auf Reisen (Яша - коммивояжер), russischer Foxtrott (Oskar Strock): Marek Weber und sein Orchester, mit russischem Refraingesang von Marek Belorusov, Electrola E.G.1827, (mx. BNR 816-II)<ref> [31]</ref>
  • Schwarze Augen (Черные глаза), Tango (Oskar Strock): Marek Weber und sein Orchester, mit russischem Refraingesang von Marek Belorusov, Electrola E.G.1827 (mx. BNR 817-I), aufgen. Berlin 30. Oktober 1929<ref> [32]</ref>
  • Oh my Boy! (О, мой мальчик), russischer Foxtrott (Oskar Strock): Marek Weber's Orchestra, voc. Marex Liben-Bjelorussof HMV X.3636 (mx. 30-0196) Die Aufnahme entstand am 14. November 1930 in Berlin. Im Intro wird das jiddische Oj oj oj oj mazl tov zitiert <ref>[33]</ref>

Aufnahmen in Lettland

  • Jelmani neatstaj/Не покидай [Don´t leave me], Tango (Oskars Stroks): Oskara Stroka džesa orkestris. Bellaccord Electro 3370 (M 3763 1|2) LATVIJAS RAZOJUMS, rec. Riga, ca. 1934 <ref>[34]</ref>
  • Мусенька родная, Танго (О.Строк) Петръ Лещенко с оркестромъ "Bellaccord"/Liebe Musenka. Tango (Oscar Strok) Peter Leschtschenko mit Bellaccord-Orchester, Leitung Sergei Aldjaroff (Levinson). Bellaccord Electro 3441 (mx. M 3931 p) aufgen. Riga 1936.<ref> [35]</ref>
  • Константин Сокольский: Снилось мне (О.Строк - С.Новицкий)/Konstantin Sokolski: I was dreaming (O. Strok - S.Novitski) Bellaccord blau-label 3709 (M 4528)<ref> [36]</ref>
  • Константин Сокольский: Не надо вспоминать (О. Строк)/Konstantin Sokolski: You should not think about love (that vanished long ago)(O. Strok) Bellaccord rot-label 3906 (M 4963) aufgen. Riga, Mai 1938<ref> [37]</ref>

Aufnahmen in Österreich

  • Those Dark Eye (Чёрные глаза), Tango (Oskar Strock), Peter Leschtschenko mit Orch. Frank Fux [Fuchs]. Columbia DV 1220 (mx. WHR 290), Wien 1933.
  • My Last Tango (Moyo poslednee tango) (Music: Oskar Strock), Piotr Leshchenko mit Orch. Max Hoenigsberg-Albahari. Columbia DV 1270 (mx. WHR 375), Wien 1933 <ref>[38]</ref>

Aufnahmen in Polen

  • Oczy czarne (Dark Eyes) Tango (O.Strock) - Orkiestra taneczna „Columbia“ (Columbia Dance Orchestra) Columbia DM. 1570 (mx. R 117) <ref>[39]</ref>
  • Czernyje głaza (muzyka i słowa Oskar Strok) Olga Kamieńska.Columbia DM. 1864 a (mx. WJ 555) - 1935 rok.<ref>[40]</ref>
  • Tańcz Maszka, tańcz! (Dance Mashka, dance), composed by Oskar Strock, recording was made in Polish by Mieczysław Fogg with Ivo Wesby Orchestra. Syrena Electro 2041 (Matr. 28 761) - Warszawa, 1938 rok.<ref>[41]</ref>

Aufnahmen in der Sowjetunion

  • О, мой мальчик, фокстрот/Oh My Boy, Foks trot (O. Strok): (anon.) Tanz-Orchester. Bakovka К-10 (д1 2044) 1938 года<ref> [42]</ref>
  • ЛЮБЛЮ танго, обр. Л.Дидерихса Джаз-орк. под упр. ЛЕОНИДА УТЕСОВАIch liebe (Schlaf mein armes Herz), Tango (Oskar Strok, arr. Leonid Diederichs) Jazz-Orchester Leonid Utyosov. Aprelevskij Zavod III 9337/3 Г-2816 - Moskau 1939<ref>[43]</ref>
  • СПИ, МОЕ СЕРДЦЕ танго Эстрадный оркестр п/у А. Н. Цфасмана/Schlaf mein armes Herz, Tango (O. Strok) Estradenorchester unter Leitung von A. N. Zfasman. „Metalloplastmass“ Г Х-9964 (mx. 9964) - Moskau 1939<ref>[44]</ref>
  • Блюз/Blues (Moisei Ferkelman, Oscar Strock) Jazz-Orchester Jakov Skomorowski. Gramplastmass Г-88 (mx. 10 112/6) - Moskau 29-01-1940 <ref>[45]</ref>

Jüdische Aufnahmen

  • Менаше Оппенгейм: Куда мне идти? (Оскар Строк - И.С.Корнтаер) 1940-e Художник - Maurycy Trębacz. / Menashe Oppenheim: Vu Ahin Zol Ikh Geyn / Where Shall I Go? 1940s (Oskar Strock - I.S. Korntayer), Artist: Maurycy Trębacz<ref>[46]</ref>>
  • Leo Fuld: Vu Ahin Zol Ikh Geyn/Where can I go<ref>[47]</ref>

Oscar Strok in Übersee

  • My Last Tango (Моё последнее танго) Sung by: Peter Leshtchenko with. Orch. - recorded in Europe. Argee Records No. 1047-A (von Columbia mx. WHR 375)<ref>[48]</ref>
  • Those Dark Eye (Чёрные глаза), Tango. Sung by: Peter Leshtchenko with. Orch. - recorded in Europe. Argee Records No. 1055-A, auch: Stinson Records No. 3165-A (von Columbia mx. WHR 290)<ref>[49]</ref>
  • Blue Rhapsody (Синяя рапсодия), slow-fox [Text und Musik Oskar Strock]. Sung by: Peter Leshtchenko with. Orch. - recorded in Europe. Stinson Records No. 3057-B (von Columbia mx. CHR 691) [mit Orchester Max Hönigsberg, aufgen. in Bukarest 1937]<ref>[50]</ref>
  • Gypsy Music: Oh Those Dark Eyes. Russian Tango [O. Strok] GYPSY ENSEMBLE Kanad. Columbia (grün) A16-5 / C 6165 (CO 30052), rec. New York 25-03-1941<ref>[51]</ref>

Wiederveröffentlichung

CD Оскар Строк - король и подданны̆и - Oskar Strok / korolʹ i poddannyĭ, mit Begleitbuch, 250 Seiten, bei: Dekom, Nizhni’j - Novgorod, 2006 / Анисим, Нижнйи Новгород 2006 года, ISBN 5-89533-166-1, 9785895331668 ; enthält: O, eti chernye glaza-- Skazhite, pochemu?-- V razluke-- Spi, moe bednoe serdtse--Musen'ka rodnaia-- Ne nado vspominatʹ liubvi-- Marianna-- Mechta-- Zvezdnoe schastʹe-- Ne pokidaĭ-- Byloe uvlechenie-- Tango-fantaziia-- Katia, Katia-- Golubye glaza-- Moi malʹchik--Lunna i a rapsodiia-- Moia Natalʹia-- Zimnee tango-- Moe poslednee tango <ref>[52]</ref>

Literatur

  • bus: Artikel Konzert mit Tango-König. In: Schaumburger Nachrichten. 17. September 2008, Nr. 219, S. 13. (online) (PDF; 214 kB)
  • skn: Artikel Tango der die Sowjets reizte. In: Augsburger Allgemeine. 16. Dezember 2008. (online)
  • has-daily.com: Tango as the bridge between Latvia and Argentina. (online auf: gorod.lv) (auch auf russisch)
  • Walter Deutsch, Gerlinde Haid, Ursula Hemetek, Rudolf Pietsch (Hrsg.): Volksmusik - Wandel und Deutung. Festschrift Walter Deutsch zum 75. Geburtstag. Ausgaben 1–44 (= Band 19 von Schriften zur Volksmusik). Böhlau Verlag, Wien 2000, ISBN 3-205-99238-5.
  • Dmitri Dragilew: Labyrinthe des Russischen Tangos. Aleteija, St. Petersburg 2008. (Дмитрий Драгилёв: Лабиринты русского танго. Алетейя, СПб 2008) (online auf: russ.ru)
  • Barry Dean Kernfeld (Hrsg.): The New Grove Dictionary of Jazz. 2. Auflage. Grove, New York 2002, ISBN 0-333-69189-X.
  • Rainer E. Lotz, Axel Weggen (Hrsg.): Discographie der Judaica-Aufnahmen. Band 1, Bonn 2006, ISBN 3-9810248-3-4.
  • Rainer E. Lotz: Oskar Davydovich Strock. (online auf: russian-records.com) (Diskographie)
  • Martin Lücke: Jazz im Totalitarismus: eine komparative Analyse des politisch motivierten Umgangs mit dem Jazz während der Zeit des Nationalsozialismus und des Stalinismus. (= Band 10 von Populäre Musik und Jazz in der Forschung). LIT Verlag, Münster 2004, ISBN 3-8258-7538-5. (online auf: iek.edu.ru) (PDF; 136 kB)
  • V. Manykina über Oscar Strok bei Russian Info Center [53] nennt als Geburtsdatum “January, 6th 1893”.
  • Petra Reski: Tango in Jrkutsk. In: GEO Magazin. 01/2009 (online)
  • 1935, September 17 – TANGO TATIANA IS RECORDED ! auf: Today in Tango. (english)

Abbildungen

[54] Foto: Oscar Strock, Aleksandr Bayanov, Konstantin Sokolsky, Vladimir Nepljujew (Оскар Строк, Александр Баянов, Константин Сокольский, Владимир Неплюев)

[55] Fotoportrait Oskar Strock als jüngerer Mann

[56] Fotoportrait Oskar Strock als älterer Mann

Weblinks

Einzelnachweise

<references />