Johann Jakob Hofmann (Theologe)
Johann Jakob Hofmann (auch Jacob, auch Hoffmann; * 11. September 1635 in Basel; † 10. Mai 1706 ebenda) war ein Schweizer Theologe, Historiker und Lexikograf.
Inhaltsverzeichnis
Leben
Sein Vater war der Gymnasiallehrer Johann Jakob Hofmann. Er studierte an der Universität Basel, war bereits mit 15 Jahren Magister und bestand 1655 dort das Examen der Theologie. Er erteilte Privatunterricht, bis er 1667 die Professur der griechischen Sprache an der Universität Basel erhielt, die er 1683 mit der Professur der Geschichte vertauschte. 1685 erreichte er die Promotion zum Doktor der Theologie.
Leistungen
Seine grösste Leistung ist die Bearbeitung des Lexicon Universale, die ihn jahrzehntelang beschäftigte. Es ist das erste Lexikon, das sich als Universallexikon bezeichnete, und eines der letzten Gelehrtenlexika in lateinischer Sprache. Die Erstauflage ist eine Bearbeitung des Dictionarium historicum, geographicum, poeticum (Genf 1596) von Charles Estienne. Hofmanns historischen Werken war keine nachhaltige Wirkung beschieden. Die kleinen theologischen Abhandlungen sind von geringer Bedeutung.
Werke
- Assertiones … in academia patria graeca vacante cathedra / publicae censurae subiicit Ioh. Iacobus Hofmannus … d. Martii M DC LXV. respondentis munus subituro … Ioh. Rodolpho Burcardo. Basileae: Typis Iohan. Iacobi Deckeri, Academiae Typographi, 1665 (Disputatio phil. Basel, 1665)
- Joh. Conradus Hermannus (Respondent): Diatribe politica successionis eximia repraesentans. Basileae, Basel: Bertsche, 1670
- Lexicon Universale Historico-Geographico-Chronologico-Poetico-Philologicum: Continens Historiam Omnis Aevi, Geographiam omnium Locorum, Genealogiam principum Familiarum, addita ubique Chronologia tum veteri tum recentiore, Mythologiam insuper omnium Fabularum, Discussionem Philologicam illustrium circa haec occurrentium Difficultatum; Aliaque plurima scitu dignissima; Cum Indicibus variis, Rerum imprimis locupletissimo, memorabilia huius Lexici per Locorum Communium titulos Lectori illico spectanda exhibente. Genevae, Basileae: Widerhold, Bertschius, 1677 (2 Bde.)
- … Continuatio…. Basileae, Basel: Widerhold, Bertsch & Genath, 1683 (3 Bde.)
- … Editio absolutissima, praeter supplementa, & additiones, antea seorsum editas, nunc suis locis ac ordinis insertas …. Lugduni Batavorum: Hackius, Boutesteyn, Vander Aa, Luchtmans, 1698 (4 Bde., online)
- Meditatio theologica inauguralis passionum animae Christi. … quam moderatore … D. D. Petro Werenfelsio, … pro doctura theologica … proponit M. Joh. Jacobus Hofmannus. Basileae: Bertsch, 1685
- Epitome metrica historiae universalis civilis et sacrae: ab orbe condito usque ad annum praesentem 1686 cum enarratione hist.-chronolog. … in usum iuventutis. Basileae: König, 1686
- Historia paparum seu episcoporum ecclesiae Romanae: a primis eius incunabulis usque ad nostram aetatem brevi metro comprehensa; Cum enarratione historico-chronologica res sacro-profans totius orbis, pontificio caesareas inprimis, juxta seculorum annorumque seriem, succincte complexâ et ind. triplici. Basel: Koenig, 1687. - Coloniae Munatianae, 1688 (2 Bde.)
Literatur
- Robert Collison: Encyclopaedias: their history throughout the ages. 2. Auflage. Hafner, New York 1964, S. 89.
- Karin Marti-Weissenbach: Hofmann, Johann Jakob im Historischen Lexikon der Schweiz
- Georg Meyer: Das Konversations-Lexikon, eine Sonderform der Enzyklopädie. Dissertation, Universität Göttingen, 1966, S. 18.
- Wolfgang Rother: Die Philosophie an der Universität Basel im 17. Jahrhundert: Quellen und Analyse. Juris, Zürich 1981 (= Diskussion, Universität Zürich, 1980), S. 217–220.
- Wilhelm Vischer: Hofmann, Johann Jacob. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 12, Duncker & Humblot, Leipzig 1880, S. 630.
Weblinks
Personendaten | |
---|---|
NAME | Hofmann, Johann Jakob |
ALTERNATIVNAMEN | Hofmann, Johann Jacob; Hoffmann, Johann Jacob; Hoffmann, Johann Jakob |
KURZBESCHREIBUNG | Schweizer Theologe, Historiker und Lexikograf |
GEBURTSDATUM | 11. September 1635 |
GEBURTSORT | Basel |
STERBEDATUM | 10. Mai 1706 |
STERBEORT | Basel |