Liste der Nobelpreisträger


aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie
(Weitergeleitet von Nobelpreisträger)
Wechseln zu: Navigation, Suche
Datei:Marie Curie c1920.png
Marie Curie, Physiknobelpreisträgerin 1903 und Chemienobelpreisträgerin 1911

Die Liste der Nobelpreisträger zeigt alle Personen, die seit 1901 einen Nobelpreis für Physik, Chemie, Physiologie/Medizin, Literatur und Frieden erhalten haben. Darüber hinaus werden auch die Preisträger des 1969 erstmals vergebenen Preises für Wirtschaftswissenschaften aufgeführt.

Geschichte und Modalitäten

Den Grundstein für den Nobelpreis legte Alfred Nobel, der in seinem Testament die Einrichtung eines Preises verfügte, der aus den Zinsen seines Vermögens finanziert und in fünf gleich hoch dotierten Kategorien vergeben werden sollte. Dies führte zur Einrichtung der Nobelstiftung.<ref name="Alfred_Nobel"/>

Die Nobelpreise werden jährlich durch die Königlich Schwedische Akademie der Wissenschaften, das Karolinska-Institut, die Schwedische Akademie und das Norwegische Nobelpreiskomitee an Personen und Organisationen für herausragende Leistungen auf den Gebieten Physik, Chemie, Physiologie oder Medizin, Literatur und Frieden verliehen.<ref name="nobel_prizes"/> Außerdem stiftete 1968 die Schwedische Reichsbank den Alfred-Nobel-Gedächtnispreis für Wirtschaftswissenschaften.<ref name="nobel_prizes"/>

Für jeden Preis ist ein bestimmtes Komitee verantwortlich. Die Königliche Akademie der Wissenschaften verleiht die Preise für Physik, Chemie und Wirtschaftswissenschaften, das Karolinska-Institut den Preis für Physiologie oder Medizin, die Schwedische Akademie den Literaturnobelpreis, und das Norwegische Nobelkomitee verleiht den Friedensnobelpreis.<ref name="Awarders"/> Jeder Preisträger erhält eine Medaille, eine Urkunde und einen Geldpreis, dessen Höhe sich mit den Jahren veränderte. Im Jahr 1901 war jeder Preis mit 150 782 Schwedischen Kronen dotiert, das einem Wert von 7 799 542 Kronen (Stand Dezember 2008) entsprechen würde. Seit 2001 beträgt das Preisgeld 10 Millionen Kronen.<ref name="Amounts"/> Die feierliche Verleihung findet jährlich an Nobels Todestag am 10. Dezember in Stockholm und Oslo statt.<ref name="Ceremonie"/>

In den Jahren 1901–2014 erhielten 860 Einzelpersonen und 22 Organisationen einschließlich 75 Wirtschaftspreisträgern den Nobelpreis.<ref name="Facts"/> Vier Nobelpreisträger wurden von ihren Regierungen genötigt, die Annahme zu verweigern. Den Deutschen Richard Kuhn (Chemie, 1938), Adolf Butenandt (Chemie, 1939), und Gerhard Domagk (Physiologie oder Medizin, 1939) wurde von dem nationalsozialistischen Regime verboten, die Auszeichnung anzunehmen. Die Sowjetunion zwang Boris Pasternak (Literatur, 1958), seinen Preis abzulehnen.<ref name="Facts"/> Zwei Laureaten, Jean-Paul Sartre (Literatur, 1964) und Lê Đức Thọ (Frieden, 1973), lehnten den Preis ab. Da Sartre alle offiziellen Ehrungen ausschlug, nahm er auch den Nobelpreis nicht an. Lê Ðức Thọ lehnte ihn wegen der damaligen Situation in Vietnam ab. Sechs Laureaten erhielten mehrfach einen Preis (John Bardeen, Marie Curie, Linus Pauling, Frederick Sanger, das Internationale Rote Kreuz und das UNHCR). Dreimal, so oft wie kein anderer, zählte das Internationale Komitee vom Roten Kreuz (Frieden, 1917, 1944, 1963) zu den Preisträgern.<ref name="Facts"/>

Unter den 860 Nobelpreisträgern waren 46 Frauen.<ref name="Facts"/> Die erste Frau, der ein Nobelpreis zuerkannt wurde, war Marie Curie (Physik, 1903 und Chemie, 1911).<ref name="Women"/>

In den Jahren, in denen wegen besonderer Vorkommnisse oder fehlender Nominierungen kein Preis zugesprochen wurde, floss das Preisgeld zurück in den jeweiligen Stiftungsfonds.<ref name="List_1942"/> Der Nobelpreis wurde in den Jahren 1940–1942 wegen des Zweiten Weltkriegs nicht vergeben.

Preisträger<ref name="Namen"/>


JavaScript muss aktiv sein um diese Spalten alphabetisch sortieren zu können.

Jahr Physik Chemie Physiologie
oder Medizin
Literatur Frieden Wirtschafts-
wissenschaften
1901 Wilhelm Conrad Röntgen Hoff, Jacobus H. van ’t Jacobus H. van ’t Hoff Behring, Emil von Emil von Behring Prudhomme, Sully Sully Prudhomme Dunant, Henry Henry Dunant
Passy, Frédéric Frédéric Passy
1902 Lorentz, Hendrik Antoon Hendrik Antoon Lorentz Fischer, Emil Emil Fischer Ross, Ronald Ronald Ross Mommsen, Theodor Theodor Mommsen Ducommun, Élie Élie Ducommun
Zeeman, Pieter Pieter Zeeman Gobat, Albert Albert Gobat
1903 Becquerel, Henri Henri Becquerel Arrhenius, Svante Svante Arrhenius Finsen, Niels Ryberg Niels Ryberg Finsen Bjørnstjerne Bjørnson Cremer, William Randal William Randal Cremer
Curie, Pierre Pierre Curie
Curie, Marie Marie Curie
1904 Strutt, John William John William Strutt Ramsay, William William Ramsay Pawlow, Iwan Iwan Pawlow Mistral, Frédéric Frédéric Mistral Institut de Droit international
Echegaray, José José Echegaray
1905 Lenard, Philipp Philipp Lenard Baeyer, Adolf von Adolf von Baeyer Koch, Robert Robert Koch Sienkiewicz, Henryk Henryk Sienkiewicz Suttner, Bertha von Bertha von Suttner
1906 Thomson, Joseph John Joseph John Thomson Moissan, Henri Henri Moissan Golgi, Camillo Camillo Golgi Carducci, Giosuè Giosuè Carducci Roosevelt, Theodore Theodore Roosevelt
Santiago Ramón y Cajal
1907 Michelson, Albert A. Albert A. Michelson Buchner, Eduard Eduard Buchner Laveran, Alphonse Alphonse Laveran Kipling, Rudyard Rudyard Kipling Moneta, Ernesto Teodoro Ernesto Teodoro Moneta
Renault, Louis Louis Renault
1908 Lippmann, Gabriel Gabriel Lippmann Rutherford, Ernest Ernest Rutherford Metschnikow, Ilja Ilja Metschnikow Eucken, Rudolf Rudolf Eucken Arnoldson, Klas Pontus Klas Pontus Arnoldson
Ehrlich, Paul Paul Ehrlich Bajer, Fredrik Fredrik Bajer
1909 Marconi, Guglielmo Guglielmo Marconi Ostwald, Wilhelm Wilhelm Ostwald Kocher, Theodor Theodor Kocher Selma Lagerlöf Beernaert, Auguste Auguste Beernaert
Braun, Ferdinand Ferdinand Braun Paul Henri d’Estournelles de Constant
1910 Waals, Johannes Diderik van der Johannes Diderik van der Waals Wallach, Otto Otto Wallach Kossel, Albrecht Albrecht Kossel Heyse, Paul Paul Heyse Ständiges Internationales Friedensbüro
1911 Wien, Wilhelm Wilhelm Wien Curie, Marie Marie Curie Gullstrand, Allvar Allvar Gullstrand Maeterlinck, Maurice Maurice Maeterlinck Asser, Tobias Tobias Asser
Fried, Alfred Alfred Fried
1912 Gustaf Dalén Grignard, Victor Victor Grignard Carrel, Alexis Alexis Carrel Hauptmann, Gerhart Gerhart Hauptmann Root, Elihu Elihu Root
Sabatier, Paul Paul Sabatier
1913 Kamerlingh Onnes, Heike Heike Kamerlingh Onnes Werner, Alfred Alfred Werner Richet, Charles Charles Richet Tagore, Rabindranath Rabindranath Tagore Fontaine, Henri La Henri La Fontaine
1914 Laue, Max von Max von Laue Richards, Theodore W. Theodore W. Richards Robert Bárány nicht vergeben nicht vergeben
1915 Bragg, William William Bragg Willstätter, Richard Richard Willstätter nicht vergeben Rolland, Romain Romain Rolland nicht vergeben
Bragg, Lawrence Lawrence Bragg
1916 nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben Heidenstam, Verner von Verner von Heidenstam nicht vergeben
1917 Barkla, Charles Glover Charles Glover Barkla nicht vergeben nicht vergeben Gjellerup, Karl Karl Gjellerup Internationales Komitee vom Roten Kreuz
Pontoppidan, Henrik Henrik Pontoppidan
1918 Planck, Max Max Planck Haber, Fritz Fritz Haber nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben
1919 Stark, Johannes Johannes Stark nicht vergeben Bordet, Jules Jules Bordet Spitteler, Carl Carl Spitteler Wilson, Woodrow Woodrow Wilson
1920 Guillaume, Charles Édouard Charles Édouard Guillaume Nernst, Walther Walther Nernst Krogh, August August Krogh Hamsun, Knut Knut Hamsun Bourgeois, Léon Léon Bourgeois
1921 Einstein, Albert Albert Einstein Soddy, Frederick Frederick Soddy nicht vergeben France, Anatole Anatole France Branting, Hjalmar Hjalmar Branting
Lange, Christian Christian Lange
1922 Bohr, Niels Niels Bohr Aston, Francis W. Francis W. Aston Hill, Archibald V. Archibald V. Hill Benavente, Jacinto Jacinto Benavente Nansen, Fridtjof Fridtjof Nansen
Meyerhof, Otto Otto Meyerhof
1923 Millikan, Robert A. Robert A. Millikan Pregl, Fritz Fritz Pregl Banting, Frederick G. Frederick G. Banting Yeats, William Butler William Butler Yeats nicht vergeben
Macleod, John John Macleod
1924 Siegbahn, Manne Manne Siegbahn nicht vergeben Einthoven, Willem Willem Einthoven Reymont, Władysław Władysław Reymont nicht vergeben
1925 Franck, James James Franck Zsigmondy, Richard Richard Zsigmondy nicht vergeben Shaw, George Bernard George Bernard Shaw Chamberlain, Austen Austen Chamberlain
Hertz, Gustav Gustav Hertz Dawes, Charles G. Charles G. Dawes
1926 Perrin, Jean-Baptiste Jean-Baptiste Perrin Svedberg, The The Svedberg Fibiger, Johannes Johannes Fibiger Deledda, Grazia Grazia Deledda Briand, Aristide Aristide Briand
Stresemann, Gustav Gustav Stresemann
1927 Compton, Arthur Holly Arthur Holly Compton Wieland, Heinrich Heinrich Wieland Wagner-Jauregg, Julius Julius Wagner-Jauregg Bergson, Henri Henri Bergson Buisson, Ferdinand Ferdinand Buisson
Wilson, C.T.R. C.T.R. Wilson Quidde, Ludwig Ludwig Quidde
1928 Richardson, Owen Willans Owen Willans Richardson Windaus, Adolf Adolf Windaus Nicolle, Charles Charles Nicolle Undset, Sigrid Sigrid Undset nicht vergeben
1929 Broglie, Louis de Louis de Broglie Harden, Arthur Arthur Harden Eijkman, Christiaan Christiaan Eijkman Mann, Thomas Thomas Mann Kellogg, Frank B. Frank B. Kellogg
Euler-Chelpin, Hans von Hans von Euler-Chelpin Hopkins, Frederick Frederick Hopkins
1930 Raman, C. V. C. V. Raman Fischer, Hans Hans Fischer Landsteiner, Karl Karl Landsteiner Lewis, Sinclair Sinclair Lewis Nathan Söderblom
1931 nicht vergeben Bosch, Carl Carl Bosch Warburg, Otto Otto Warburg Karlfeldt, Erik Axel Erik Axel Karlfeldt Addams, Jane Jane Addams
Bergius, Friedrich Friedrich Bergius Butler, Nicholas Murray Nicholas Murray Butler
1932 Heisenberg, Werner Werner Heisenberg Langmuir, Irving Irving Langmuir Sherrington, Charles Charles Sherrington Galsworthy, John John Galsworthy nicht vergeben
Adrian, Edgar Edgar Adrian
1933 Erwin Schrödinger nicht vergeben Morgan, Thomas H. Thomas H. Morgan Bunin, Iwan Iwan Bunin Angell, Norman Norman Angell
Dirac, Paul A.M. Paul A.M. Dirac
1934 nicht vergeben Urey, Harold C. Harold C. Urey Whipple, George H. George H. Whipple Pirandello, Luigi Luigi Pirandello Henderson, Arthur Arthur Henderson
Minot, George R. George R. Minot
Murphy, William P. William P. Murphy
1935 Chadwick, James James Chadwick Joliot, Frédéric Frédéric Joliot Spemann, Hans Hans Spemann nicht vergeben Ossietzky, Carl von Carl von Ossietzky
Joliot-Curie, Irène Irène Joliot-Curie
1936 Hess, Victor F. Victor F. Hess Debye, Peter Peter Debye Dale, Henry Henry Dale Eugene O’Neill Saavedra Lamas, Carlos Carlos Saavedra Lamas
Anderson, Carl D. Carl D. Anderson Loewi, Otto Otto Loewi
1937 Davisson, Clinton Clinton Davisson Haworth, Norman Norman Haworth Albert Szent-Györgyi Gard, Roger Martin du Roger Martin du Gard Cecil, Robert Robert Cecil
Thomson, George Paget George Paget Thomson Karrer, Paul Paul Karrer
1938 Fermi, Enrico Enrico Fermi Kuhn, Richard Richard Kuhn<ref name="Verbot"/> Heymans, Corneille Corneille Heymans Buck, Pearl S. Pearl S. Buck Internationales Nansen-Amt für Flüchtlinge
1939 Lawrence, Ernest Ernest Lawrence Butenandt, Adolf Adolf Butenandt<ref name="Verbot"/> Domagk, Gerhard Gerhard Domagk<ref name="Verbot"/> Frans Eemil Sillanpää nicht vergeben
Leopold Ružička
1940 nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben
1941 nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben
1942 nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben nicht vergeben
1943 Stern, Otto Otto Stern Hevesy, George de George de Hevesy Dam, Henrik Henrik Dam nicht vergeben nicht vergeben
Doesy, Edward A. Edward A. Doesy
1944 Rabi, Isidor Isaac Isidor Isaac Rabi Hahn, Otto Otto Hahn Erlanger, Joseph Joseph Erlanger Jensen, Johannes V. Johannes V. Jensen Internationales Komitee vom Roten Kreuz
Gasser, Herbert S. Herbert S. Gasser
1945 Pauli, Wolfgang Wolfgang Pauli Virtanen, Artturi Artturi Virtanen Fleming, Alexander Alexander Fleming Mistral, Gabriela Gabriela Mistral Hull, Cordell Cordell Hull
Chain, Ernst B. Ernst B. Chain
Florey, Howard Howard Florey
1946 Bridgman, Percy W. Percy W. Bridgman Sumner, James B. James B. Sumner Muller, Hermann J. Hermann J. Muller Hesse, Hermann Hermann Hesse Balch, Emily Greene Emily Greene Balch
Northrop, John H. John H. Northrop Mott, John R. John R. Mott
Stanley, Wendell M. Wendell M. Stanley
1947 Appleton, Edward V. Edward V. Appleton Robinson, Robert Robert Robinson Cori, Carl Carl Cori Gide, André André Gide Friends Service Council
Cori, Gerty Gerty Cori American Friends Service Committee
Houssay, Bernardo Bernardo Houssay
1948 Blackett, Patrick M.S. Patrick M.S. Blackett Tiselius, Arne Arne Tiselius Paul Müller Eliot, T. S. T. S. Eliot nicht vergeben<ref name="Gandhi"/>
1949 Yukawa, Hideki Hideki Yukawa Giauque, William F. William F. Giauque Hess, Walter Walter Hess Faulkner, William William Faulkner Boyd Orr, John John Boyd Orr
Moniz, Egas Egas Moniz
1950 Powell, Cecil Cecil Powell Diels, Otto Otto Diels Kendall, Edward C. Edward C. Kendall Russell, Bertrand Bertrand Russell Bunche, Ralph Ralph Bunche
Alder, Kurt Kurt Alder Reichstein, Tadeus Tadeus Reichstein
Hench, Philip S. Philip S. Hench
1951 Cockcroft, John John Cockcroft McMillan, Edwin M. Edwin M. McMillan Theiler, Max Max Theiler Lagerkvist, Pär Pär Lagerkvist Jouhaux, Léon Léon Jouhaux
Walton, Ernest T.S. Ernest T.S. Walton Seaborg, Glenn T. Glenn T. Seaborg
1952 Bloch, Felix Felix Bloch Martin, Archer J. P. Archer J. P. Martin Waksman, Selman A. Selman A. Waksman Mauriac, François François Mauriac Schweitzer, Albert Albert Schweitzer
Purcell, Edward M. Edward M. Purcell Synge, Richard L. M. Richard L. M. Synge
1953 Zernike, Frits Frits Zernike Staudinger, Hermann Hermann Staudinger Krebs, Hans Hans Krebs Churchill, Winston Winston Churchill Marshall, George C. George C. Marshall
Lipmann, Fritz Fritz Lipmann
1954 Born, Max Max Born Pauling, Linus Linus Pauling Enders, John F. John F. Enders Hemingway, Ernest Ernest Hemingway Hoher Flüchtlingskommissar der Vereinten Nationen (UNHCR)
Bothe, Walther Walther Bothe Weller, Thomas H. Thomas H. Weller
Robbins, Frederick C. Frederick C. Robbins
1955 Lamb, Willis E. Willis E. Lamb Vigneaud, Vincent du Vincent du Vigneaud Theorell, Hugo Hugo Theorell Laxness, Halldór Halldór Laxness nicht vergeben
Kusch, Polykarp Polykarp Kusch
1956 Shockley, William B. William B. Shockley Hinshelwood, Cyril Cyril Hinshelwood Cournand, André F. André F. Cournand Jiménez, Juan Ramón Juan Ramón Jiménez nicht vergeben
Bardeen, John John Bardeen Semjonow, Nikolai Nikolajewitsch Nikolai Nikolajewitsch Semjonow Forßmann, Werner Werner Forßmann
Brattain, Walter H. Walter H. Brattain Richards, Dickinson W. Dickinson W. Richards
1957 Yang, Chen Ning Chen Ning Yang Todd, Alexander R. Alexander R. Todd Bovet, Daniel Daniel Bovet Camus, Albert Albert Camus Pearson, Lester Lester Pearson
Lee, Tsung-Dao Tsung-Dao Lee
1958 Tscherenkow, Pawel A. Pawel A. Tscherenkow Sanger, Frederick Frederick Sanger Beadle, George George Beadle Pasternak, Boris Boris Pasternak<ref name="NobelFacts"/> Pire, Georges Georges Pire
Frank, Ilja M. Ilja M. Frank Tatum, Edward Edward Tatum
Tamm, Igor J. Igor J. Tamm Lederberg, Joshua Joshua Lederberg
1959 Emilio Segrè Jaroslav Heyrovský Ochoa, Severo Severo Ochoa Quasimodo, Salvatore Salvatore Quasimodo Noel-Baker, Philip Philip Noel-Baker
Chamberlain, Owen Owen Chamberlain Kornberg, Arthur Arthur Kornberg
1960 Glaser, Donald A. Donald A. Glaser Libby, Willard Willard Libby Burnet, Frank Macfarlane Frank Macfarlane Burnet Perse, Saint-John Saint-John Perse Luthuli, Albert Albert Luthuli
Medawar, Peter Peter Medawar
1961 Hofstadter, Robert Robert Hofstadter Calvin, Melvin Melvin Calvin Georg von Békésy Ivo Andrić Dag Hammarskjöld
Rudolf Mößbauer
1962 Landau, Lew Lew Landau Perutz, Max F. Max F. Perutz Crick, Francis Francis Crick Steinbeck, John John Steinbeck Pauling, Linus Linus Pauling
Kendrew, John C. John C. Kendrew Watson, James James Watson
Wilkins, Maurice Maurice Wilkins
1963 Wigner, Eugene Eugene Wigner Ziegler, Karl Karl Ziegler Carew Eccles, John John Carew Eccles Seferis, Giorgos Giorgos Seferis Internationales Komitee vom Roten Kreuz
Goeppert-Mayer, Maria Maria Goeppert-Mayer Natta, Giulio Giulio Natta Hodgkin, Alan Alan Hodgkin Liga der Rotkreuz-Gesellschaften
Jensen, J. Hans D. J. Hans D. Jensen Huxley, Andrew F. Andrew F. Huxley
1964 Townes, Charles H. Charles H. Townes Hodgkin, Dorothy Crowfoot Dorothy Crowfoot Hodgkin Bloch, Konrad Konrad Bloch Sartre, Jean-Paul Jean-Paul Sartre<ref name="NobelFacts"/> King, Martin Luther Martin Luther King
Bassow, Nikolai G. Nikolai G. Bassow Lynen, Feodor Feodor Lynen
Prochorow, Alexander M. Alexander M. Prochorow
1965 Tomonaga, Sin-Itiro Sin-Itiro Tomonaga Woodward, Robert B. Robert B. Woodward Jacob, François François Jacob Scholochow, Michail Michail Scholochow Kinderhilfswerk der Vereinten Nationen (UNICEF)
Schwinger, Julian Julian Schwinger Lwoff, André André Lwoff
Feynman, Richard Richard Feynman Monod, Jacques Jacques Monod
1966 Kastler, Alfred Alfred Kastler Mulliken, Robert Robert Mulliken Rous, Peyton Peyton Rous Agnon, Samuel Samuel Agnon nicht vergeben
Huggins, Charles B. Charles B. Huggins Sachs, Nelly Nelly Sachs
1967 Bethe, Hans Hans Bethe Eigen, Manfred Manfred Eigen Granit, Ragnar Ragnar Granit Asturias, Miguel Ángel Miguel Ángel Asturias nicht vergeben
Norrish, Ronald G. W. Ronald G. W. Norrish Hartline, Haldan K. Haldan K. Hartline
Porter, George George Porter Wald, George George Wald
1968 Alvarez, Luis Luis Alvarez Onsager, Lars Lars Onsager Holley, Robert W. Robert W. Holley Kawabata, Yasunari Yasunari Kawabata Cassin, René René Cassin
Khorana, Har Gobind Har Gobind Khorana
Nirenberg, Marshall W. Marshall W. Nirenberg
1969 Gell-Mann, Murray Murray Gell-Mann Barton, Derek Derek Barton Max Delbrück Beckett, Samuel Samuel Beckett Internationale Arbeitsorganisation (ILO) Frisch, Ragnar Ragnar Frisch
Hassel, Odd Odd Hassel Hershey, Alfred D. Alfred D. Hershey Tinbergen, Jan Jan Tinbergen
Luria, Salvador E. Salvador E. Luria
1970 Hannes Alfvén Leloir, Luis Luis Leloir Katz, Bernard Bernard Katz Solschenizyn, Alexander Alexander Solschenizyn Borlaug, Norman Norman Borlaug Samuelson, Paul A. Paul A. Samuelson
Néel, Louis Louis Néel Euler, Ulf von Ulf von Euler
Axelrod, Julius Julius Axelrod
1971 Gabor, Dennis Dennis Gabor Herzberg, Gerhard Gerhard Herzberg Sutherland, Earl W. Earl W. Sutherland Neruda, Pablo Pablo Neruda Brandt, Willy Willy Brandt Kuznets, Simon Simon Kuznets
1972 Bardeen, John John Bardeen Anfinsen, Christian Christian Anfinsen Edelman, Gerald M. Gerald M. Edelman Heinrich Böll nicht vergeben Hicks, John R. John R. Hicks
Cooper, Leon N. Leon N. Cooper Moore, Stanford Stanford Moore Porter, Rodney R. Rodney R. Porter Arrow, Kenneth Kenneth Arrow
Schrieffer, Robert Robert Schrieffer Stein, William H. William H. Stein
1973 Esaki, Leo Leo Esaki Fischer, Ernst Otto Ernst Otto Fischer Frisch, Karl von Karl von Frisch White, Patrick Patrick White Kissinger, Henry Henry Kissinger Leontief, Wassily Wassily Leontief
Giaever, Ivar Ivar Giaever Wilkinson, Geoffrey Geoffrey Wilkinson Lorenz, Konrad Konrad Lorenz Lê Đức Thọ<ref name="NobelFacts"/>
Josephson, Brian D. Brian D. Josephson Tinbergen, Nikolaas Nikolaas Tinbergen
1974 Ryle, Martin Martin Ryle Flory, Paul Paul Flory Claude, Albert Albert Claude Johnson, Eyvind Eyvind Johnson MacBride, Seán Seán MacBride Myrdal, Gunnar Gunnar Myrdal
Hewish, Antony Antony Hewish Duve, Christian de Christian de Duve Martinson, Harry Harry Martinson Satō Eisaku Hayek, Friedrich August von Friedrich August von Hayek
Palade, George E. George E. Palade
1975 Bohr, Aage Niels Aage Niels Bohr Cornforth, John W. John W. Cornforth Baltimore, David David Baltimore Montale, Eugenio Eugenio Montale Sacharow, Andrei Andrei Sacharow Kantorowitsch, Leonid W. Leonid W. Kantorowitsch
Mottelson, Ben Ben Mottelson Prelog, Vladimir Vladimir Prelog Dulbecco, Renato Renato Dulbecco Koopmans, Tjalling C. Tjalling C. Koopmans
Rainwater, James James Rainwater Temin, Howard M. Howard M. Temin
1976 Richter, Burton Burton Richter Lipscomb, William William Lipscomb Blumberg, Baruch S. Baruch S. Blumberg Bellow, Saul Saul Bellow Williams, Betty Betty Williams Friedman, Milton Milton Friedman
Ting, Samuel C.C. Samuel C.C. Ting Gajdusek, D. Carleton D. Carleton Gajdusek Corrigan, Mairead Mairead Corrigan
1977 Anderson, Philip W. Philip W. Anderson Prigogine, Ilya Ilya Prigogine Guillemin, Roger Roger Guillemin Aleixandre, Vicente Vicente Aleixandre Amnesty International Ohlin, Bertil Bertil Ohlin
Mott, Sir Nevill F. Sir Nevill F. Mott Schally, Andrew V. Andrew V. Schally Meade, James E. James E. Meade
Van Vleck, John H. John H. Van Vleck Yalow, Rosalyn Rosalyn Yalow
1978 Kapiza, Pjotr Pjotr Kapiza Mitchell, Peter Peter Mitchell Arber, Werner Werner Arber Singer, Isaac Bashevis Isaac Bashevis Singer Anwar as-Sadat Simon, Herbert A. Herbert A. Simon
Penzias, Arno Arno Penzias Nathans, Daniel Daniel Nathans Begin, Menachem Menachem Begin
Wilson, Robert Woodrow Robert Woodrow Wilson Smith, Hamilton O. Hamilton O. Smith
1979 Glashow, Sheldon Sheldon Glashow Brown, Herbert C. Herbert C. Brown Cormack, Allan M. Allan M. Cormack Elytis, Odysseas Odysseas Elytis Mutter Teresa Schultz, Theodore W. Theodore W. Schultz
Salam, Abdus Abdus Salam Wittig, Georg Georg Wittig Hounsfield, Godfrey Godfrey Hounsfield Lewis, William Arthur William Arthur Lewis
Weinberg, Steven Steven Weinberg
1980 Cronin, James James Cronin Berg, Paul Paul Berg Benacerraf, Baruj Baruj Benacerraf Czesław Miłosz Pérez Esquivel, Adolfo Adolfo Pérez Esquivel Klein, Lawrence Lawrence Klein
Fitch, Val Val Fitch Gilbert, Walter Walter Gilbert Dausset, Jean Jean Dausset
Sanger, Frederick Frederick Sanger Snell, George D. George D. Snell
1981 Bloembergen, Nicolaas Nicolaas Bloembergen Fukui, Kenichi Kenichi Fukui Sperry, Roger Roger Sperry Canetti, Elias Elias Canetti Hoher Flüchtlingskommissar der Vereinten Nationen (UNHCR) Tobin, James James Tobin
Schawlow, Arthur L. Arthur L. Schawlow Hoffmann, Roald Roald Hoffmann Hubel, David H. David H. Hubel
Siegbahn, Kai Kai Siegbahn Wiesel, Torsten N. Torsten N. Wiesel
1982 Wilson, Kenneth Kenneth Wilson Klug, Aaron Aaron Klug Sune Bergström Gabriel García Márquez Myrdal, Alva Alva Myrdal Stigler, George George Stigler
Samuelsson, Bengt I. Bengt I. Samuelsson Robles, Alfonso García Alfonso García Robles
Vane, John R. John R. Vane
1983 Chandrasekhar, Subrahmanyan Subrahmanyan Chandrasekhar Taube, Henry Henry Taube McClintock, Barbara Barbara McClintock Golding, William William Golding Lech Wałęsa Debreu, Gérard Gérard Debreu
Fowler, William A. William A. Fowler
1984 Rubbia, Carlo Carlo Rubbia Merrifield, Bruce Bruce Merrifield Jerne, Niels K. Niels K. Jerne Seifert, Jaroslav Jaroslav Seifert Tutu, Desmond Desmond Tutu Stone, Richard Richard Stone
Meer, Simon van der Simon van der Meer Georges J. F. Köhler
Milstein, César César Milstein
1985 Klitzing, Klaus von Klaus von Klitzing Hauptman, Herbert A. Herbert A. Hauptman Brown, Michael S. Michael S. Brown Simon, Claude Claude Simon Internationale Ärzte für die Verhütung des Atomkriegs (IPPNW) Modigliani, Franco Franco Modigliani
Karle, Jerome Jerome Karle Goldstein, Joseph L. Joseph L. Goldstein
1986 Ruska, Ernst Ernst Ruska Herschbach, Dudley R. Dudley R. Herschbach Cohen, Stanley Stanley Cohen Soyinka, Wole Wole Soyinka Wiesel, Elie Elie Wiesel Buchanan, James M. James M. Buchanan
Binnig, Gerd Gerd Binnig Lee, Yuan T. Yuan T. Lee Levi-Montalcini, Rita Rita Levi-Montalcini
Rohrer, Heinrich Heinrich Rohrer Polanyi, John C. John C. Polanyi
1987 Bednorz, Georg Georg Bednorz Cram, Donald J. Donald J. Cram Tonegawa, Susumu Susumu Tonegawa Brodsky, Joseph Joseph Brodsky Óscar Arias Sánchez Solow, Robert M. Robert M. Solow
K. Alex Müller Lehn, Jean-Marie Jean-Marie Lehn
Pedersen, Charles J. Charles J. Pedersen
1988 Lederman, Leon M. Leon M. Lederman Deisenhofer, Johann Johann Deisenhofer Black, James W. James W. Black Mahfuz, Nagib Nagib Mahfuz Friedenstruppen der Vereinten Nationen Allais, Maurice Maurice Allais
Schwartz, Melvin Melvin Schwartz Huber, Robert Robert Huber Elion, Gertrude B. Gertrude B. Elion
Steinberger, Jack Jack Steinberger Michel, Hartmut Hartmut Michel Hitchings, George H. George H. Hitchings
1989 Ramsey, Norman Norman Ramsey Altman, Sidney Sidney Altman Bishop, J. Michael J. Michael Bishop Cela, Camilo José Camilo José Cela Tenzin Gyatso, der 14. Dalai Lama Haavelmo, Trygve Trygve Haavelmo
Dehmelt, Hans G. Hans G. Dehmelt Cech, Thomas R. Thomas R. Cech Varmus, Harold E. Harold E. Varmus
Paul, Wolfgang Wolfgang Paul
1990 Friedman, Jerome I. Jerome I. Friedman Corey, Elias James Elias James Corey Murray, Joseph E. Joseph E. Murray Paz, Octavio Octavio Paz Gorbatschow, Michail Michail Gorbatschow Markowitz, Harry M. Harry M. Markowitz
Kendall, Henry W. Henry W. Kendall Thomas, E. Donnall E. Donnall Thomas Miller, Merton H. Merton H. Miller
Taylor, Richard E. Richard E. Taylor Sharpe, William F. William F. Sharpe
1991 Gennes, Pierre-Gilles de Pierre-Gilles de Gennes Ernst, Richard R. Richard R. Ernst Neher, Erwin Erwin Neher Gordimer, Nadine Nadine Gordimer Suu Kyi, Aung San Aung San Suu Kyi Coase, Ronald H. Ronald H. Coase
Sakmann, Bert Bert Sakmann
1992 Charpak, Georges Georges Charpak Marcus, Rudolph A. Rudolph A. Marcus Fischer, Edmond H. Edmond H. Fischer Walcott, Derek Derek Walcott Menchú, Rigoberta Rigoberta Menchú Becker, Gary Gary Becker
Krebs, Edwin G. Edwin G. Krebs
1993 Hulse, Russell Russell Hulse Mullis, Kary Kary Mullis Roberts, Richard J. Richard J. Roberts Morrison, Toni Toni Morrison Mandela, Nelson Nelson Mandela Fogel, Robert Robert Fogel
Taylor Jr., Joseph H. Joseph H. Taylor Jr. Smith, Michael Michael Smith Sharp, Phillip A. Phillip A. Sharp Klerk, F. W. de F. W. de Klerk North, Douglass Douglass North
1994 Brockhouse, Bertram Bertram Brockhouse Olah, George A. George A. Olah Gilman, Alfred G. Alfred G. Gilman Oe, Kenzaburo Kenzaburo Oe Arafat, Jassir Jassir Arafat Harsanyi, John C. John C. Harsanyi
Shull, Clifford G. Clifford G. Shull Rodbell, Martin Martin Rodbell Peres, Schimon Schimon Peres Nash, John F. John F. Nash
Rabin, Jitzchak Jitzchak Rabin Selten, Reinhard Reinhard Selten
1995 Perl, Martin L. Martin L. Perl Crutzen, Paul J. Paul J. Crutzen Lewis, Edward B. Edward B. Lewis Heaney, Seamus Seamus Heaney Rotblat, Józef Józef Rotblat Lucas, Robert E. Robert E. Lucas
Reines, Frederick Frederick Reines Molina, Mario J. Mario J. Molina Christiane Nüsslein-Volhard Pugwash Conferences on Science and World Affairs
Rowland, F. Sherwood F. Sherwood Rowland Wieschaus, Eric F. Eric F. Wieschaus
1996 Lee, David M. David M. Lee Curl, Robert F. Robert F. Curl Doherty, Peter Peter Doherty Szymborska, Wisława Wisława Szymborska Belo, Carlos Filipe Ximenes Carlos Filipe Ximenes Belo Mirrlees, James A. James A. Mirrlees
Osheroff, Douglas D. Douglas D. Osheroff Kroto, Harold Harold Kroto Zinkernagel, Rolf Rolf Zinkernagel Ramos-Horta, José José Ramos-Horta Vickrey, William William Vickrey
Richardson, Robert C. Robert C. Richardson Smalley, Richard E. Richard E. Smalley
1997 Chu, Steven Steven Chu Boyer, Paul D. Paul D. Boyer Prusiner, Stanley Stanley Prusiner Fo, Dario Dario Fo Internationale Kampagne für das Verbot von Landminen Merton, Robert C. Robert C. Merton
Cohen-Tannoudji, Claude Claude Cohen-Tannoudji Walker, John E. John E. Walker Scholes, Myron S. Myron S. Scholes
Phillips, William D. William D. Phillips Skou, Jens C. Jens C. Skou Williams, Jody Jody Williams
1998 Laughlin, Robert B. Robert B. Laughlin Kohn, Walter Walter Kohn Furchgott, Robert F. Robert F. Furchgott Saramago, José José Saramago Hume, John John Hume Sen, Amartya Amartya Sen
Störmer, Horst L. Horst L. Störmer Pople, John John Pople Ignarro, Louis J. Louis J. Ignarro Trimble, David David Trimble
Tsui, Daniel C. Daniel C. Tsui Murad, Ferid Ferid Murad
1999 Hooft, Gerardus ’t Gerardus ’t Hooft Zewail, Ahmed Ahmed Zewail Blobel, Günter Günter Blobel Grass, Günter Günter Grass Ärzte ohne Grenzen Mundell, Robert Robert Mundell
Veltman, Martinus J. G. Martinus J. G. Veltman
2000 Alfjorow, Schores I. Schores I. Alfjorow Heeger, Alan J. Alan J. Heeger Carlsson, Arvid Arvid Carlsson Xingjian, Gao Gao Xingjian Kim Dae-jung Heckman, James James Heckman
Kroemer, Herbert Herbert Kroemer MacDiarmid, Alan Alan MacDiarmid Greengard, Paul Paul Greengard McFadden, Daniel Daniel McFadden
Kilby, Jack Jack Kilby Shirakawa, Hideki Hideki Shirakawa Kandel, Eric Eric Kandel
2001 Cornell, Eric A. Eric A. Cornell Knowles, William S. William S. Knowles Hartwell, Leland H. Leland H. Hartwell Naipaul, V. S. V. S. Naipaul UNO Akerlof, George A. George A. Akerlof
Ketterle, Wolfgang Wolfgang Ketterle Noyori, Ryōji Ryōji Noyori Hunt, Tim Tim Hunt Annan, Kofi Kofi Annan Spence, Michael Michael Spence
Wieman, Carl E. Carl E. Wieman Sharpless, Barry Barry Sharpless Nurse, Paul Paul Nurse Stiglitz, Joseph E. Joseph E. Stiglitz
2002 Davis Jr., Raymond Raymond Davis Jr. Fenn, John B. John B. Fenn Brenner, Sydney Sydney Brenner Imre Kertész Carter, Jimmy Jimmy Carter Kahneman, Daniel Daniel Kahneman
Koshiba, Masatoshi Masatoshi Koshiba Tanaka, Kōichi Kōichi Tanaka Horvitz, H. Robert H. Robert Horvitz Smith, Vernon L. Vernon L. Smith
Giacconi, Riccardo Riccardo Giacconi Kurt Wüthrich Sulston, John E. John E. Sulston
2003 Abrikossow, Alexei A. Alexei A. Abrikossow Agre, Peter Peter Agre Lauterbur, Paul C. Paul C. Lauterbur Coetzee, J. M. J. M. Coetzee Ebadi, Schirin Schirin Ebadi Engle, Robert F. Robert F. Engle
Ginsburg, Witali L. Witali L. Ginsburg MacKinnon, Roderick Roderick MacKinnon Mansfield, Peter Peter Mansfield Granger, Clive W. J. Clive W. J. Granger
Leggett, Anthony J. Anthony J. Leggett
2004 Gross, David David Gross Ciechanover, Aaron Aaron Ciechanover Axel, Richard Richard Axel Jelinek, Elfriede Elfriede Jelinek Maathai, Wangari Wangari Maathai Kydland, Finn E. Finn E. Kydland
Politzer, David David Politzer Hershko, Avram Avram Hershko Buck, Linda B. Linda B. Buck Prescott, Edward C. Edward C. Prescott
Wilczek, Frank Frank Wilczek Rose, Irwin Irwin Rose
2005 Glauber, Roy J. Roy J. Glauber Chauvin, Yves Yves Chauvin Marshall, Barry Barry Marshall Pinter, Harold Harold Pinter Internationale Atomenergie-Organisation Aumann, Robert Robert Aumann
Hall, John L. John L. Hall Grubbs, Robert Robert Grubbs Warren, J. Robin J. Robin Warren Schelling, Thomas Thomas Schelling
Theodor Hänsch Schrock, Richard R. Richard R. Schrock Mohammed el-Baradei
2006 Mather, John C. John C. Mather Kornberg, Roger D. Roger D. Kornberg Fire, Andrew Z. Andrew Z. Fire Pamuk, Orhan Orhan Pamuk Yunus, Muhammad Muhammad Yunus Phelps, Edmund S. Edmund S. Phelps
Smoot, George F. George F. Smoot Mello, Craig Craig Mello Grameen Bank
2007 Fert, Albert Albert Fert Ertl, Gerhard Gerhard Ertl Capecchi, Mario Mario Capecchi Lessing, Doris Doris Lessing Weltklimarat (IPCC) Hurwicz, Leonid Leonid Hurwicz
Peter Grünberg Evans, Martin Martin Evans Gore, Al Al Gore Maskin, Eric S. Eric S. Maskin
Smithies, Oliver Oliver Smithies Myerson, Roger B. Roger B. Myerson
2008 Nambu, Yōichirō Yōichirō Nambu Shimomura, Osamu Osamu Shimomura Hausen, Harald zur Harald zur Hausen Jean-Marie Gustave Le Clézio Ahtisaari, Martti Martti Ahtisaari Krugman, Paul Paul Krugman
Kobayashi, Makoto Makoto Kobayashi Chalfie, Martin Martin Chalfie Barré-Sinoussi, Françoise Françoise Barré-Sinoussi
Maskawa, Toshihide Toshihide Maskawa Tsien, Roger Roger Tsien Montagnier, Luc Luc Montagnier
2009 Kao, Charles Kuen Charles Kuen Kao Ramakrishnan, Venkatraman Venkatraman Ramakrishnan Blackburn, Elizabeth Elizabeth Blackburn Herta Müller Obama, Barack Barack Obama Ostrom, Elinor Elinor Ostrom
Boyle, Willard S. Willard S. Boyle Steitz, Thomas A. Thomas A. Steitz Greider, Carol W. Carol W. Greider Williamson, Oliver E. Oliver E. Williamson
Smith, George E. George E. Smith Yonath, Ada Ada Yonath Szostak, Jack Jack Szostak
2010 Geim, Andre Andre Geim Heck, Richard F. Richard F. Heck Edwards, Robert Robert Edwards Vargas Llosa, Mario Mario Vargas Llosa Xiaobo, Liu Liu Xiaobo Diamond, Peter A. Peter A. Diamond
Novoselov, Konstantin Konstantin Novoselov Negishi, Ei-ichi Ei-ichi Negishi Mortensen, Dale Dale Mortensen
Suzuki, Akira Akira Suzuki Pissarides, Christopher Christopher Pissarides
2011 Perlmutter, Saul Saul Perlmutter Shechtman, Dan Dan Shechtman Beutler, Bruce Bruce Beutler Tranströmer, Tomas Tomas Tranströmer Sirleaf, Ellen Johnson Ellen Johnson Sirleaf Sims, Christopher Christopher Sims
Riess, Adam Adam Riess Hoffmann, Jules Jules Hoffmann Gbowee, Leymah Leymah Gbowee Sargent, Thomas Thomas Sargent
Schmidt, Brian P. Brian P. Schmidt Steinman, Ralph M. Ralph M. Steinman<ref name="Steinman" /> Karman, Tawakkol Tawakkol Karman
2012 Haroche, Serge Serge Haroche Lefkowitz, Robert Robert Lefkowitz Gurdon, John John Gurdon {{{2}}}, Mo Yan Mo Yan {{{2}}}, Europäische Union Europäische Union Roth, Alvin E. Alvin E. Roth
Wineland, David David Wineland Kobilka, Brian Brian Kobilka Yamanaka, Shin’ya Shin’ya Yamanaka Shapley, Lloyd S. Lloyd S. Shapley
2013 Englert, François François Englert Karplus, Martin Martin Karplus Rothman, James James Rothman Munro, Alice Alice Munro {{{2}}}, Organisation für das Verbot chemischer Waffen Organisation für das Verbot chemischer Waffen Fama, Eugene Eugene Fama
Higgs, Peter Peter Higgs Levitt, Michael Michael Levitt Schekman, Randy Randy Schekman Hansen, Lars Peter Lars Peter Hansen
Warshel, Arieh Arieh Warshel Südhof, Thomas Thomas Südhof Shiller, Robert J. Robert J. Shiller
2014 Akasaki, Isamu Isamu Akasaki Betzig, Eric Eric Betzig O’Keefe, John John O’Keefe Modiano, Patrick Patrick Modiano Satyarthi, Kailash Kailash Satyarthi Tirole, Jean Jean Tirole
Amano, Hiroshi Hiroshi Amano Hell, Stefan W. Stefan W. Hell Moser, May-Britt May-Britt Moser Yousafzai, Malala Malala Yousafzai
Nakamura, Shuji Shuji Nakamura Moerner, William E. William E. Moerner Moser, Edvard Edvard Moser
2015 Kajita, Takaaki Takaaki Kajita Lindahl, Tomas Tomas Lindahl Campbell, William C. William C. Campbell Alexijewitsch, Swetlana Swetlana Alexijewitsch {{{2}}}, Quartet du dialogue national Quartet du dialogue national Deaton, Angus Angus Deaton
McDonald, Arthur B. Arthur B. McDonald Modrich, Paul Paul Modrich Ōmura, Satoshi Satoshi Ōmura
Sancar, Aziz Aziz Sancar Youyou, Tu Tu Youyou
Jahr Physik Chemie Physiologie
oder Medizin
Literatur Frieden Wirtschafts-
wissenschaften

Siehe auch

Weblinks

Commons Commons: Nobelpreis – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

Einzelnachweise

<references> <ref name="Namen">Für diese Auflistung wurde die gebräuchliche Namensform der Nobelpreisträger von der offiziellen Seite der Nobelstiftung übernommen und der gebräuchliche deutsche Name der Organisationen verwendet. Preisträger. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english). </ref> <ref name="nobel_prizes">Nobel Prizes. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Alfred_Nobel">Alfred Nobel. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Ceremonie">The ceremonies. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Amounts">Amounts. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Facts">Facts. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 9. Oktober 2014 (english).</ref> <ref name="Awarders">Awarders. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Women">Women. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="List_1942">List_1942. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Gandhi">1948 wurde kein Friedensnobelpreis vergeben. Mahatma Gandhi starb noch vor dem Ablauf der Nominierungsfrist und konnte daher auch nicht mehr posthum ausgezeichnet werden. Auch eine Nachfolgeorganisation, die man hätte auszeichnen können, existierte nicht, so dass man sich für die Nichtvergabe entschied, weil es keinen geeigneten lebenden Kandidaten gebe. Gandhi. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 17. Juni 2010 (english).</ref> <ref name="Verbot">Da den drei Preisträgern, Richard Kuhn, Adolf Butenandt und Gerhard Domagk 1938 und 1939 verboten wurde, den Nobelpreis anzunehmen, bekamen sie satzungsgemäß keinen Geldbetrag, doch in späteren Jahren die Medaille und die Urkunde überreicht.</ref> <ref name="NobelFacts">Boris Pasternak musste 1958 auf Druck der sowjetischen Regierung seinen Preis zurückweisen.
1964 lehnte Jean Paul Sartre seinen Preis für Literatur ab.
1973 lehnte Lê Đức Thọ den Friedensnobelpreis ab. Facts. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 7. Oktober 2014 (english).</ref> <ref name="Steinman">Das Nobelpreiskomitee am Karolinska Institut verkündete am Vormittag des 3. Oktober 2010 Steinman als einen von drei Preisträgern in der Kategorie Physiologie/Medizin, erfuhr aber erst danach, dass Steinman bereits am 30. September verstorben war. Die Statuten für den Nobelpreis sehen vor, dass der Preis nicht posthum vergeben werden darf, es sei denn, der Preisträger verstirbt zwischen der Verkündigung und der Preisverleihung. Die Nobelstiftung beließ es aber bei der Entscheidung, da die Regel dem Zweck diene, eine absichtliche posthume Vergabe zu verhindern. Steinman durfte den Preis erhalten. Seine Witwe nahm ihn entgegen. Ralph Steinman Remains Nobel Laureate. In: Nobelprize.org. Nobel Foundation, abgerufen am 20. März 2013 (english).</ref> </references>